12 Năm đằng đẵng, hơn 30 chuyến đi, 1 cái gật đầu
Hành trình để đưa cây tùng hơn 800 năm tuổi từ Nhật Bản về Việt Nam bắt đầu không bằng lời đề nghị mua bán, mà bằng lòng kiên nhẫn và sự tôn kính dành cho một di sản sống. Suốt 12 năm, anh Lưu Công Thành, người sáng lập vườn Nhật Thanh Tùng Cát Tường, đã bay đi bay lại giữa hai quốc gia, thực hiện hơn 30 chuyến đi để gặp gỡ và trò chuyện cùng ngài Kawaguti – người nghệ nhân đã gắn bó với cây suốt ba thế hệ.
Anh Thành không chỉ thể hiện mong muốn sở hữu cây, mà còn chia sẻ triết lý chăm cây, tư duy gìn giữ và cả trách nhiệm gìn giữ tinh thần nguyên bản của nó. Dần dần, tấm lòng ấy khiến người chủ cũ cảm động. Ông không nhìn anh Thành như một người mua, mà như một người kế thừa xứng đáng. Sau 12 năm đằng đẵng, ngài Kawaguti cuối cùng cũng đồng ý trao cây cho anh Thành, bởi ông tin rằng: người nhận cây cần có kỹ thuật, nhưng còn quan trọng hơn là cái tâm. Và anh Thành hội tụ cả hai điều đó.
Đưa một cây 810 tuổi rời quê hương: Chuyện không chỉ của kỹ thuật
Sở hữu cây đã khó, đưa được cây rời khỏi Nhật lại càng gian nan hơn gấp bội. Đất nước mặt trời mọc có hệ thống bảo hộ di sản vô cùng khắt khe, đặc biệt với những cây bonsai cổ được xếp hạng “quốc bảo”.
Về mặt kỹ thuật, toàn bộ phần đất bao quanh bộ rễ cổ phải được giữ nguyên vẹn, bởi rễ cây đã bám chắc, gắn bó với đất suốt hàng trăm năm. Cành lá cũng phải được tỉa tót cẩn thận, làm sao giữ trọn vẹn thế cây, không được phá dáng, không tổn thương bất kỳ một đường nét nào.
Trong công đoạn vận chuyển, anh Thành cùng đội ngũ phải đàm phán với đơn vị tàu biển để được dành riêng một khoang có điều kiện bảo quản đặc biệt. Tưởng như mọi thứ đã sẵn sàng, nhưng khi xe vận chuyển cây từ vườn ra cảng, một sự cố bất ngờ xảy ra: xe bị mất phanh giữa đường.
Cả ekip chỉ có một suy nghĩ: phải đưa được cây ra cảng đúng giờ, bởi chuyến tàu không đợi riêng một mình cây tùng, và nếu lỡ chuyến này thì phải đợi thêm ít nhất một năm nữa. Với sự tỉnh táo và quyết tâm cao độ, họ đã xử lý sự cố, đưa cây lên tàu kịp giờ, như thể một phép màu được tạo ra từ chính lòng kiên định của những người yêu cây.
Bắt đầu chương mới, sự sống mới
Khi cây về đến Việt Nam, đặt chân vào khu vườn Nhật tại Thanh Tùng Cát Tường, một chương mới được mở ra. Nhưng đây không phải là đoạn kết êm đềm, mà là khởi đầu cho một công cuộc bảo tồn nghiêm ngặt.
Cây tùng 810 tuổi không thể được xem là một cây “chuyển về vườn”, mà phải được xem như một nhân vật đặc biệt cần được chăm sóc với độ chính xác tuyệt đối. Từ độ ẩm trong đất, ánh sáng mặt trời, khí hậu xung quanh, đến nhịp thở của lá, vân gỗ, tất cả đều được đội ngũ kỹ thuật mô phỏng sát nhất với điều kiện tự nhiên ở cố hương.
Anh Thành cùng đội ngũ không cho phép bất kỳ sai lệch nào. Tất cả mọi xử lý đều phải theo đúng nguyên tắc dưỡng mộc cổ truyền, kết hợp với công nghệ hiện đại. Họ không chăm một cái cây, họ gìn giữ cả một triết lý sống.
Xem thêm bài viết chi tiết: Cây tùng la hán hơn 800 năm tuổi - di sản nhiều thế hệ
Cây cũng là một biểu tượng văn hóa
Có những cây bonsai được yêu vì dáng thế, có cây quý vì tuổi đời. Nhưng cây tùng 810 năm tuổi này vượt lên trên mọi giới hạn thông thường. Nó là biểu tượng văn hóa.
Cây Tùng nằm trong top 100 cây bonsai đẹp nhất Nhật Bản. Nó từng xuất hiện trên truyền hình quốc gia, từng được chính trị gia, nghệ sĩ nổi tiếng đến chiêm ngưỡng. Gia tộc Kawaguti từng xem cây là một phần danh dự và niềm tự hào, không khác gì một biểu tượng của dòng họ.
Giờ đây, khi cây đã đặt rễ trên đất Việt, dáng vẫn thẳng, vỏ vẫn cổ kính, màu lá vẫn tươi, người ta nhìn thấy trong cây không chỉ là sự sống được tiếp nối, mà còn là tinh thần của một nền văn hóa được lan tỏa một cách trọn vẹn và đầy cảm xúc.
Không chỉ là một cây cảnh, đây là một di sản văn hóa
Một cây cổ thụ được chăm sóc suốt hơn tám thế kỷ. Một hành trình 12 năm, với 30 chuyến đi và vô số tâm huyết. Một cú gật đầu từ một người chủ cũ giàu kinh nghiệm và cảm xúc. Một sự cố bất ngờ trên đường vận chuyển. Một đội ngũ tận tâm không để lỡ dù chỉ một cơ hội. Và sau cùng là một khu vườn nơi cây được sống đúng với giá trị của mình.
Đó không chỉ là một câu chuyện về cây cảnh. Đó là bài ca của sự bền bỉ, của lòng tôn kính văn hóa, và của một niềm tin rằng: có những giá trị xứng đáng được nâng niu như một phần linh hồn của nhân loại.
Nguồn: Nhato, vườn Nhật Thanh Tùng Cát Tường.
